Intellectum est enim mihi quidem in multis, et maxime in me ipso, sed paulo
ante in omnibus, cum M. Marcellum senatui reique publicae concessisti,
commemoratis praesertim offensionibus, te auctoritatem huius ordinis
dignitatemque rei publicae tuis vel doloribus vel suspicionibus anteferre.
Ille quidem fructum omnis ante actae vitae hodierno die maximum cepit, cum
summo consensu senatus, tum iudicio tuo gravissimo et maximo. Ex quo
profecto intellegis quanta in dato beneficio sit laus, cum in accepto sit
tanta gloria.
Dein Syria per speciosam interpatet diffusa planitiem. hanc nobilitat
Antiochia, mundo cognita civitas, cui non certaverit alia advecticiis ita
adfluere copiis et internis, et Laodicia et Apamia itidemque Seleucia iam
inde a primis auspiciis florentissimae.
Unde Rufinus ea tempestate praefectus praetorio ad discrimen trusus est
ultimum. ire enim ipse compellebatur ad militem, quem exagitabat inopia
simul et feritas, et alioqui coalito more in ordinarias dignitates asperum
semper et saevum, ut satisfaceret atque monstraret, quam ob causam annonae
convectio sit impedita.
Inter has ruinarum varietates a Nisibi quam tuebatur accitus Vrsicinus, cui
nos obsecuturos iunxerat imperiale praeceptum, dispicere litis exitialis
certamina cogebatur abnuens et reclamans, adulatorum oblatrantibus turmis,
bellicosus sane milesque semper et militum ductor sed forensibus iurgiis
longe discretus, qui metu sui discriminis anxius cum accusatores
quaesitoresque subditivos sibi consociatos ex isdem foveis cerneret
emergentes, quae clam palamve agitabantur, occultis Constantium litteris
edocebat inplorans subsidia, quorum metu tumor notissimus Caesaris
exhalaret.
Isdem diebus Apollinaris Domitiani gener, paulo ante agens palatii Caesaris
curam, ad Mesopotamiam missus a socero per militares numeros immodice
scrutabatur, an quaedam altiora meditantis iam Galli secreta susceperint
scripta, qui conpertis Antiochiae gestis per minorem Armeniam lapsus
Constantinopolim petit exindeque per protectores retractus artissime
tenebatur.
Adolescebat autem obstinatum propositum erga haec et similia multa
scrutanda, stimulos admovente regina, quae abrupte mariti fortunas trudebat
in exitium praeceps, cum eum potius lenitate feminea ad veritatis
humanitatisque viam reducere utilia suadendo deberet, ut in Gordianorum
actibus factitasse Maximini truculenti illius imperatoris rettulimus
coniugem.
Nam sole orto magnitudine angusti gurgitis sed profundi a transitu
arcebantur et dum piscatorios quaerunt lenunculos vel innare temere
contextis cratibus parant, effusae legiones, quae hiemabant tunc apud
Siden, isdem impetu occurrere veloci. et signis prope ripam locatis ad
manus comminus conserendas denseta scutorum conpage semet scientissime
praestruebant, ausos quoque aliquos fiducia nandi vel cavatis arborum
truncis amnem permeare latenter facillime trucidarunt.
Post hoc impie perpetratum quod in aliis quoque iam timebatur, tamquam
licentia crudelitati indulta per suspicionum nebulas aestimati quidam noxii
damnabantur. quorum pars necati, alii puniti bonorum multatione actique
laribus suis extorres nullo sibi relicto praeter querelas et lacrimas,
stipe conlaticia victitabant, et civili iustoque imperio ad voluntatem
converso cruentam, claudebantur opulentae domus et clarae.
Cyprum itidem insulam procul a continenti discretam et portuosam inter
municipia crebra urbes duae faciunt claram Salamis et Paphus, altera Iovis
delubris altera Veneris templo insignis. tanta autem tamque multiplici
fertilitate abundat rerum omnium eadem Cyprus ut nullius externi indigens
adminiculi indigenis viribus a fundamento ipso carinae ad supremos usque
carbasos aedificet onerariam navem omnibusque armamentis instructam mari
committat.
Ex turba vero imae sortis et paupertinae in tabernis aliqui pernoctant
vinariis, non nulli velariis umbraculorum theatralium latent, quae Campanam
imitatus lasciviam Catulus in aedilitate sua suspendit omnium primus; aut
pugnaciter aleis certant turpi sono fragosis naribus introrsum reducto
spiritu concrepantes; aut quod est studiorum omnium maximum ab ortu lucis
ad vesperam sole fatiscunt vel pluviis, per minutias aurigarum equorumque
praecipua vel delicta scrutantes.
Paphius quin etiam et Cornelius senatores, ambo venenorum artibus pravis se
polluisse confessi, eodem pronuntiante Maximino sunt interfecti. pari sorte
etiam procurator monetae extinctus est. Sericum enim et Asbolium supra
dictos, quoniam cum hortaretur passim nominare, quos vellent, adiecta
religione firmarat, nullum igni vel ferro se puniri iussurum, plumbi
validis ictibus interemit. et post hoe flammis Campensem aruspicem dedit,
in negotio eius nullo sacramento constrictus.
Et prima post Osdroenam quam, ut dictum est, ab hac descriptione
discrevimus, Commagena, nunc Euphratensis, clementer adsurgit, Hierapoli,
vetere Nino et Samosata civitatibus amplis inlustris.
Et olim licet otiosae sint tribus pacataeque centuriae et nulla
suffragiorum certamina set Pompiliani redierit securitas temporis, per
omnes tamen quotquot sunt partes terrarum, ut domina suscipitur et regina
et ubique patrum reverenda cum auctoritate canities populique Romani nomen
circumspectum et verecundum.
Alii nullo quaerente vultus severitate adsimulata patrimonia sua in
inmensum extollunt, cultorum ut puta feracium multiplicantes annuos
fructus, quae a primo ad ultimum solem se abunde iactitant possidere,
ignorantes profecto maiores suos, per quos ita magnitudo Romana porrigitur,
non divitiis eluxisse sed per bella saevissima, nec opibus nec victu nec
indumentorum vilitate gregariis militibus discrepantes opposita cuncta
superasse virtute.
Ex turba vero imae sortis et paupertinae in tabernis aliqui pernoctant
vinariis, non nulli velariis umbraculorum theatralium latent, quae Campanam
imitatus lasciviam Catulus in aedilitate sua suspendit omnium primus; aut
pugnaciter aleis certant turpi sono fragosis naribus introrsum reducto
spiritu concrepantes; aut quod est studiorum omnium maximum ab ortu lucis
ad vesperam sole fatiscunt vel pluviis, per minutias aurigarum equorumque
praecipua vel delicta scrutantes.
Quaestione igitur per multiplices dilatata fortunas cum ambigerentur
quaedam, non nulla levius actitata constaret, post multorum clades
Apollinares ambo pater et filius in exilium acti cum ad locum Crateras
nomine pervenissent, villam scilicet suam quae ab Antiochia vicensimo et
quarto disiungitur lapide, ut mandatum est, fractis cruribus occiduntur.
Nunc vero inanes flatus quorundam vile esse quicquid extra urbis pomerium
nascitur aestimant praeter orbos et caelibes, nec credi potest qua
obsequiorum diversitate coluntur homines sine liberis Romae.
Hanc regionem praestitutis celebritati diebus invadere parans dux ante
edictus per solitudines Aboraeque amnis herbidas ripas, suorum indicio
proditus, qui admissi flagitii metu exagitati ad praesidia descivere
Romana. absque ullo egressus effectu deinde tabescebat immobilis.
Nec piget dicere avide magis hanc insulam populum Romanum invasisse quam
iuste. Ptolomaeo enim rege foederato nobis et socio ob aerarii nostri
angustias iusso sine ulla culpa proscribi ideoque hausto veneno voluntaria
morte deleto et tributaria facta est et velut hostiles eius exuviae classi
inpositae in urbem advectae sunt per Catonem, nunc repetetur ordo gestorum.
Ex turba vero imae sortis et paupertinae in tabernis aliqui pernoctant
vinariis, non nulli velariis umbraculorum theatralium latent, quae Campanam
imitatus lasciviam Catulus in aedilitate sua suspendit omnium primus; aut
pugnaciter aleis certant turpi sono fragosis naribus introrsum reducto
spiritu concrepantes; aut quod est studiorum omnium maximum ab ortu lucis
ad vesperam sole fatiscunt vel pluviis, per minutias aurigarum equorumque
praecipua vel delicta scrutantes.
